Tο χειρόγραφο του Voynich
Δε γνωρίζουμε ούτε το συγγραφέα του, ούτε την προέλευσή του. Κανένας αποκρυπτογράφος δεν έχει καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει ούτε μια λέξη του, ούτε άλλωστε και το παραμικρό γράμμα του.
Κανείς μάλιστα δε γνωρίζει σε ποια γλώσσα είναι γραμμένο. Εδώ και πέντε αιώνες, το χειρόγραφο του Voynich κρατά γερά φυλαγμένο το μυστικό του.
Το βιβλίο αποτελείται από 204 σελίδες. Σχεδόν κάθε του σελίδα περιλαμβάνει μια εικονογράφηση, πολύ συχνά έγχρωμη: φανταστικά φυτά, αστρολογικά διαγράμματα, περίεργες σκηνές, γυμνές γυναίκες…
Αν και τα ίδια τα σχέδιά του είναι παράξενα, εκείνο που εκπλήσσει στην πραγματικότητα είναι το κείμενό του που αποτελείται από μικρά γράμματα φτιαγμένα με πολύ μεγάλη φροντίδα και κομψότητα.
Είναι γραμμένο σε μια μυστηριώδη αλφάβητο που δεν υπάρχει πουθενά στη Γη και, έπειτα από αιώνες μελέτης και έρευνας, ούτε ο πιο εξειδικευμένος μεσαιωνολόγος, ούτε ο πιο υπομονετικός αποκρυπτογράφος δεν έχει καταφέρει να καταλάβει για τι πράγμα μιλά, ποιος το έγραψε, πού, πότε και γιατί…
Πρώτη αναφορά στο βιβλίο γίνεται στην Πράγα στις 19 Αυγούστου 1666, σε μια επιστολή στα λατινικά του Γιόχαν Μάρκους Μαρσί, γιατρού, επιστήμονα, ερευνητή ανατολικών πολιτισμών και λέκτορα του Πανεπιστημίου της Πράγας, του παλαιότερου Πανεπιστημίου της κεντρικής Ευρώπης.
Ο Μαρσί απέκτησε το χειρόγραφο από ένα φίλο του, το γιατρό του αυτοκράτορα της Βοημίας Ροδόλφου του 2ου. Ο Ροδόλφος, συλλέκτης έργων τέχνης και παθιασμένος με την επιστήμη, είχε ιδρύσει ένα βοτανικό κήπο και είχε χτίσει ένα αστεροσκοπείο για τον Τίτο Μπράχε και τον Γιόχαν Κέπλερ.
Είχε επίσης φτιάξει μια εντυπωσιακή συλλογή από σπάνια βιβλία, μεταξύ των οποίων και το περίφημο αυτό μυστηριώδες χειρόγραφο.
Δε γνωρίζουμε εάν ο Μαρσί προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσει το χειρόγραφο. Όμως, στα εβδομήντα του, βλέποντας το θάνατο να πλησιάζει, άρχισε να μοιράζει την προσωπική του βιβλιοθήκη στους φίλους του.
Κρατά το χειρόγραφο για τον Ιησουίτη Αθανάσιο Κίρχερ που βρίσκεται στη Ρώμη και ο οποίος υπήρξε καθηγητής του. Στην επιστολή του προς τον Κίρχερ φέρεται πεπεισμένος ότι το χειρόγραφο δε θα μπορούσε να το διαβάσει κανείς άλλος αν όχι εκείνος.
Ο πατέρας Κίρχερ αποτελεί καλή επιλογή. Το ενδιαφέρον του για τα ιερογλυφικά αλλά και γενικά για τα αρχαιολογικά θέματα είναι γνωστό σε όλους. Όμως λέγεται ότι δεν προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο που του παραδόθηκε.
Έτσι περνούν τρεις αιώνες και το μυστηριώδες χειρόγραφο πέφτει στη λήθη. Το βιβλίο άλλαξε πολλές φορές χέρια, και πέρα από κάποια μικρά κενά, η διαδρομή του, από την Αυλή του Ροδόλφου έως τη σημερινή του θέση στις ΗΠΑ, μας είναι γενικά γνωστή.
Το 1912, ο Wilfrid M. Voynich, συλλέκτης παλαιών βιβλίων, βρίσκει το χειρόγραφο στη βιβλιοθήκη του Villa Mondragore, ενός ιησουίτικου κολεγίου κοντά στη Ρώμη. Το αγοράζει επιτόπου και το παίρνει μαζί του στην Αμερική.
Στέλνει αντίγραφα σε ειδικευμένους στο είδος: γλωσσολόγους, παλαιογράφους, μεσαιωνολόγους, ακόμα και σε αστρονόμους και βοτανολόγους. Το χειρόγραφο όμως αντιστέκεται σε όλες τις προσπάθειες αποκρυπτογράφησης.
Το 1939, ο Voynich ζητά τη βοήθεια του William R. Newbol, εξειδικευμένου στα αρχαία μας ελληνικά, στα λατινικά, αλλά και σε άλλες αρχαίες γλώσσες. Για δέκα ολόκληρα χρόνια ο Newbol προσπαθεί με μανία να βρεί κάποιο φως. Θα πεθάνει πεπεισμένος, όπως άλλωστε και ο αυτοκράτορας Ροδόλφος ο 2ος, ότι συγγραφέας του μυστήριου βιβλίου είναι ο Roger Bacon (1214-1294).
Ο τελευταίος εθεωρείτο ο πιο σκοτεινός επιστήμονας του Μεσαίωνα. Άγγλος φρανσισκανός μοναχός του 13ου αιώνα, θεολόγος και επιστήμονας, υπήρξε ο πρόδρομος της πειραματικής επιστήμης. Πρόκειται για ένα πρόσωπο τόσο μυστήριο και ξεχωριστό που οι ειδικοί τού αποδίδουν την πατρότητα όλων των μυστήριων, ξεχωριστών και ενδιαφερόντων χειρογράφων των οποίων δε γνωρίζουμε το συγγραφέα.
Πολύ πριν τον Λεονάρδο ντε Βίντσι, ο Bacon είχε προβλέψει την άμαξα χωρίς άλογα (αυτοκίνητο), τα πλοία με μηχανή, τις ιπτάμενες μηχανές, κ.α. Κάποιοι μάλιστα του αποδίδουν την ανακάλυψη της εκρηκτικής σκόνης για τα κανόνια της εποχής.
Παρόλα αυτά, οι πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι το μυστηριώδες χειρόγραφο γράφτηκε γύρω στα 1500, δυο δηλαδή αιώνες μετά το θάνατο του Bacon. Ίσως όμως να πρόκειται για κάποιο αντίγραφο βιβλίου του.
Παρά το μυστήριο του συγγραφέα, το ίδιο το κείμενο αποτελεί πραγματικό γρίφο για τους κρυπτογράφους και, αφού δεν είναι δυνατό να διαβαστεί το βιβλίο, πρέπει να κοιτάξουμε προς τις εικονογραφήσεις του. Η πλειοψηφία τους αναπαριστά φυτά, ολόκληρα ή μέρη τους.
Στις 400 βοτανολογικές του εικονογραφήσεις, μόνο δεκαέξι φυτά έχουν μέχρι σήμερα αναγνωριστεί, και επιπλέον, οι επιστήμονες δεν είναι και πολύ σίγουροι γι αυτά. Περιέργως, κάποια σχέδια μοιάζουν σε μικροσκοπικά μέρη φυτικών οργανισμών, σαν ο συγγραφέας να τα είχε παρατηρήσει με μικροσκόπιο, όργανο το οποίο δεν είχε ανακαλυφθεί μέχρι τον 16ο αιώνα.
Καμιά εξήγηση δεν υπάρχει επίσης και για τις πολυάριθμες γυμνές γυναίκες (δεν υπάρχει κανένας άντρας) που εμφανίζονται στις εικονογραφήσεις μέσα σε ομόκεντρους κύκλους.
Το μισό περίπου βιβλίο έχει να κάνει με τα φυτά. Αποτελείται από σχέδια φυτών με σύντομες παραγράφους κειμένου δίπλα τους. Ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου έχει να κάνει με την αστρονομία ή την κοσμολογία. Κυκλικά σχέδια, εικόνες του Ήλιου, της Σελήνης, καθώς και θέσεις αστεριών.
Ένα μέρος του αστρολογικού τμήματος περιλαμβάνει εικονογραφήσεις σωλήνων και αγωγών ενώ ένα άλλο μεγάλο μέρος του παριστάνει το ζωδιακό κύκλο, ο οποίος περιβάλλεται από ομόκεντρους κύκλους μέσα στους οποίους βρίσκονται γυμνές γυναίκες που κρατούν αστέρια.
Ένας άλλος τομέας περιλαμβάνει περίεργα, ίσως ανατομικά σχέδια, με σωλήνες πάλι και αγωγούς, που μοιάζουν με αγγεία αίματος. Ανθρώπινες φιγούρες, κυρίως γυμνά γυναικεία σώματα, όμοια με εκείνα που κρατούν αστέρια.
Κάποια γράμματα του κειμένου μοιάζουν με γράμματα της ρωμαϊκής αλφαβήτου, κάποια άλλα με αριθμούς. Κάποια άλλα πάλι, με σύμβολα που χρησιμοποιούνταν ως λατινικές συντομεύσεις ή ως αλχημιστικά σύμβολα του Μεσαίωνα.
Σε κάποια σημεία παρατηρούνται λέξεις γραμμένες σε μια άγνωστη ρωμαϊκή γραφή, που ξεχωρίζουν από το υπόλοιπο κείμενο και οι οποίες ίσως προστέθηκαν αργότερα, καθώς επίσης και τρεις εξίσου ακατανόητες προστιθέμενες γραμμές προς το τέλος του βιβλίου, οι οποίες πιθανόν να προτείνουν ένα κλειδί για την αποκρυπτογράφηση ή ίσως να είναι μια προσπάθεια αποκρυπτογράφησης κάποιας παραγράφου από έναν από τους προκατόχους του.
Το 1961 το βιβλίο αγοράστηκε από τον H. P. Kraus, ένα Νεοϋορκέζο αντικάριο παλαιών βιβλίων, στην τιμή των 24.000 δολαρίων. Επανεκτιμώντας το στα 160.000 δολάρια, θέλησε να το πουλήσει, όμως δε βρέθηκε κανένας να το αγοράσει στο ποσό αυτό κι έτσι ο Kraus το δώρισε στο Πανεπιστήμιο του Γιεϊλ των ΗΠΑ. Εκεί καταγράφηκε ως "χειρόγραφο 408”, όμως όλοι το ξέρουν ως χειρόγραφο του Voynich.
Είναι πολύ πιθανό το κείμενο να περιέχει μια πρωτόγνωρη γνώση. Είναι όμως εξίσου πιθανό να μην περιέχει μια γνώση μεγαλύτερη απ'Α ότι ένα οποιοδήποτε άλλο βοτανολογικό ή αλχημιστικό βιβλίο του Μεσαίωνα. Αυτό θα το δείξει η αποκρυπτογράφηση όταν και εάν επιτευχθεί.
Ωστόσο, εάν κατά την αποκρυπτογράφηση το χειρόγραφο δώσει πραγματικό νόημα, αυτό σημαίνει ότι κάποιοι που εμπλέκονται στη συγγραφή του ήταν φυσικά ικανοί να το διαβάσουν.
Ποια ήταν η μέθοδος κωδικοποίησής του; Ποια ήταν η βάση της γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε; Ποιος το έγραψε; Γιατί; Θα μπορούσε το βιβλίο θέλοντας να μπερδέψει να περιέχει ένα θέμα εντελώς άσχετο με τις εικονογραφήσεις του;
Μέχρι σήμερα, καμιά ανάλυση δεν έχει καταφέρει να δώσει μια λεπτομερή περιγραφή τού πώς έγινε η κρυπτογράφηση από τον συγγραφέα του.
Επιπλέον είναι ανεξήγητο το πώς στη σημερινή εποχή όπου είναι σχεδόν αδύνατο να φτιαχτούν ειδικοί κώδικες ασφαλείας για επιχειρήσεις και κυβερνήσεις κρατών χωρίς να μπορούν να παραβιασθούν στη συνέχεια, πώς λοιπόν ένα χειρόγραφο γραμμένο σε μια μεσαιωνική εποχή από μεσαιωνικούς ανθρώπους να έχει κωδικοποιηθεί με τέτοιο τρόπο που κανείς να μην μπορεί να το σπάσει …
Ας ελπίσουμε ότι η απάντηση δε θα αργήσει να δοθεί.
Δε γνωρίζουμε ούτε το συγγραφέα του, ούτε την προέλευσή του. Κανένας αποκρυπτογράφος δεν έχει καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει ούτε μια λέξη του, ούτε άλλωστε και το παραμικρό γράμμα του.
Κανείς μάλιστα δε γνωρίζει σε ποια γλώσσα είναι γραμμένο. Εδώ και πέντε αιώνες, το χειρόγραφο του Voynich κρατά γερά φυλαγμένο το μυστικό του.
Το βιβλίο αποτελείται από 204 σελίδες. Σχεδόν κάθε του σελίδα περιλαμβάνει μια εικονογράφηση, πολύ συχνά έγχρωμη: φανταστικά φυτά, αστρολογικά διαγράμματα, περίεργες σκηνές, γυμνές γυναίκες…
Αν και τα ίδια τα σχέδιά του είναι παράξενα, εκείνο που εκπλήσσει στην πραγματικότητα είναι το κείμενό του που αποτελείται από μικρά γράμματα φτιαγμένα με πολύ μεγάλη φροντίδα και κομψότητα.
Είναι γραμμένο σε μια μυστηριώδη αλφάβητο που δεν υπάρχει πουθενά στη Γη και, έπειτα από αιώνες μελέτης και έρευνας, ούτε ο πιο εξειδικευμένος μεσαιωνολόγος, ούτε ο πιο υπομονετικός αποκρυπτογράφος δεν έχει καταφέρει να καταλάβει για τι πράγμα μιλά, ποιος το έγραψε, πού, πότε και γιατί…
Πρώτη αναφορά στο βιβλίο γίνεται στην Πράγα στις 19 Αυγούστου 1666, σε μια επιστολή στα λατινικά του Γιόχαν Μάρκους Μαρσί, γιατρού, επιστήμονα, ερευνητή ανατολικών πολιτισμών και λέκτορα του Πανεπιστημίου της Πράγας, του παλαιότερου Πανεπιστημίου της κεντρικής Ευρώπης.
Ο Μαρσί απέκτησε το χειρόγραφο από ένα φίλο του, το γιατρό του αυτοκράτορα της Βοημίας Ροδόλφου του 2ου. Ο Ροδόλφος, συλλέκτης έργων τέχνης και παθιασμένος με την επιστήμη, είχε ιδρύσει ένα βοτανικό κήπο και είχε χτίσει ένα αστεροσκοπείο για τον Τίτο Μπράχε και τον Γιόχαν Κέπλερ.
Είχε επίσης φτιάξει μια εντυπωσιακή συλλογή από σπάνια βιβλία, μεταξύ των οποίων και το περίφημο αυτό μυστηριώδες χειρόγραφο.
Δε γνωρίζουμε εάν ο Μαρσί προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσει το χειρόγραφο. Όμως, στα εβδομήντα του, βλέποντας το θάνατο να πλησιάζει, άρχισε να μοιράζει την προσωπική του βιβλιοθήκη στους φίλους του.
Κρατά το χειρόγραφο για τον Ιησουίτη Αθανάσιο Κίρχερ που βρίσκεται στη Ρώμη και ο οποίος υπήρξε καθηγητής του. Στην επιστολή του προς τον Κίρχερ φέρεται πεπεισμένος ότι το χειρόγραφο δε θα μπορούσε να το διαβάσει κανείς άλλος αν όχι εκείνος.
Ο πατέρας Κίρχερ αποτελεί καλή επιλογή. Το ενδιαφέρον του για τα ιερογλυφικά αλλά και γενικά για τα αρχαιολογικά θέματα είναι γνωστό σε όλους. Όμως λέγεται ότι δεν προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο που του παραδόθηκε.
Έτσι περνούν τρεις αιώνες και το μυστηριώδες χειρόγραφο πέφτει στη λήθη. Το βιβλίο άλλαξε πολλές φορές χέρια, και πέρα από κάποια μικρά κενά, η διαδρομή του, από την Αυλή του Ροδόλφου έως τη σημερινή του θέση στις ΗΠΑ, μας είναι γενικά γνωστή.
Το 1912, ο Wilfrid M. Voynich, συλλέκτης παλαιών βιβλίων, βρίσκει το χειρόγραφο στη βιβλιοθήκη του Villa Mondragore, ενός ιησουίτικου κολεγίου κοντά στη Ρώμη. Το αγοράζει επιτόπου και το παίρνει μαζί του στην Αμερική.
Στέλνει αντίγραφα σε ειδικευμένους στο είδος: γλωσσολόγους, παλαιογράφους, μεσαιωνολόγους, ακόμα και σε αστρονόμους και βοτανολόγους. Το χειρόγραφο όμως αντιστέκεται σε όλες τις προσπάθειες αποκρυπτογράφησης.
Το 1939, ο Voynich ζητά τη βοήθεια του William R. Newbol, εξειδικευμένου στα αρχαία μας ελληνικά, στα λατινικά, αλλά και σε άλλες αρχαίες γλώσσες. Για δέκα ολόκληρα χρόνια ο Newbol προσπαθεί με μανία να βρεί κάποιο φως. Θα πεθάνει πεπεισμένος, όπως άλλωστε και ο αυτοκράτορας Ροδόλφος ο 2ος, ότι συγγραφέας του μυστήριου βιβλίου είναι ο Roger Bacon (1214-1294).
Ο τελευταίος εθεωρείτο ο πιο σκοτεινός επιστήμονας του Μεσαίωνα. Άγγλος φρανσισκανός μοναχός του 13ου αιώνα, θεολόγος και επιστήμονας, υπήρξε ο πρόδρομος της πειραματικής επιστήμης. Πρόκειται για ένα πρόσωπο τόσο μυστήριο και ξεχωριστό που οι ειδικοί τού αποδίδουν την πατρότητα όλων των μυστήριων, ξεχωριστών και ενδιαφερόντων χειρογράφων των οποίων δε γνωρίζουμε το συγγραφέα.
Πολύ πριν τον Λεονάρδο ντε Βίντσι, ο Bacon είχε προβλέψει την άμαξα χωρίς άλογα (αυτοκίνητο), τα πλοία με μηχανή, τις ιπτάμενες μηχανές, κ.α. Κάποιοι μάλιστα του αποδίδουν την ανακάλυψη της εκρηκτικής σκόνης για τα κανόνια της εποχής.
Παρόλα αυτά, οι πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι το μυστηριώδες χειρόγραφο γράφτηκε γύρω στα 1500, δυο δηλαδή αιώνες μετά το θάνατο του Bacon. Ίσως όμως να πρόκειται για κάποιο αντίγραφο βιβλίου του.
Παρά το μυστήριο του συγγραφέα, το ίδιο το κείμενο αποτελεί πραγματικό γρίφο για τους κρυπτογράφους και, αφού δεν είναι δυνατό να διαβαστεί το βιβλίο, πρέπει να κοιτάξουμε προς τις εικονογραφήσεις του. Η πλειοψηφία τους αναπαριστά φυτά, ολόκληρα ή μέρη τους.
Στις 400 βοτανολογικές του εικονογραφήσεις, μόνο δεκαέξι φυτά έχουν μέχρι σήμερα αναγνωριστεί, και επιπλέον, οι επιστήμονες δεν είναι και πολύ σίγουροι γι αυτά. Περιέργως, κάποια σχέδια μοιάζουν σε μικροσκοπικά μέρη φυτικών οργανισμών, σαν ο συγγραφέας να τα είχε παρατηρήσει με μικροσκόπιο, όργανο το οποίο δεν είχε ανακαλυφθεί μέχρι τον 16ο αιώνα.
Καμιά εξήγηση δεν υπάρχει επίσης και για τις πολυάριθμες γυμνές γυναίκες (δεν υπάρχει κανένας άντρας) που εμφανίζονται στις εικονογραφήσεις μέσα σε ομόκεντρους κύκλους.
Το μισό περίπου βιβλίο έχει να κάνει με τα φυτά. Αποτελείται από σχέδια φυτών με σύντομες παραγράφους κειμένου δίπλα τους. Ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου έχει να κάνει με την αστρονομία ή την κοσμολογία. Κυκλικά σχέδια, εικόνες του Ήλιου, της Σελήνης, καθώς και θέσεις αστεριών.
Ένα μέρος του αστρολογικού τμήματος περιλαμβάνει εικονογραφήσεις σωλήνων και αγωγών ενώ ένα άλλο μεγάλο μέρος του παριστάνει το ζωδιακό κύκλο, ο οποίος περιβάλλεται από ομόκεντρους κύκλους μέσα στους οποίους βρίσκονται γυμνές γυναίκες που κρατούν αστέρια.
Ένας άλλος τομέας περιλαμβάνει περίεργα, ίσως ανατομικά σχέδια, με σωλήνες πάλι και αγωγούς, που μοιάζουν με αγγεία αίματος. Ανθρώπινες φιγούρες, κυρίως γυμνά γυναικεία σώματα, όμοια με εκείνα που κρατούν αστέρια.
Κάποια γράμματα του κειμένου μοιάζουν με γράμματα της ρωμαϊκής αλφαβήτου, κάποια άλλα με αριθμούς. Κάποια άλλα πάλι, με σύμβολα που χρησιμοποιούνταν ως λατινικές συντομεύσεις ή ως αλχημιστικά σύμβολα του Μεσαίωνα.
Σε κάποια σημεία παρατηρούνται λέξεις γραμμένες σε μια άγνωστη ρωμαϊκή γραφή, που ξεχωρίζουν από το υπόλοιπο κείμενο και οι οποίες ίσως προστέθηκαν αργότερα, καθώς επίσης και τρεις εξίσου ακατανόητες προστιθέμενες γραμμές προς το τέλος του βιβλίου, οι οποίες πιθανόν να προτείνουν ένα κλειδί για την αποκρυπτογράφηση ή ίσως να είναι μια προσπάθεια αποκρυπτογράφησης κάποιας παραγράφου από έναν από τους προκατόχους του.
Το 1961 το βιβλίο αγοράστηκε από τον H. P. Kraus, ένα Νεοϋορκέζο αντικάριο παλαιών βιβλίων, στην τιμή των 24.000 δολαρίων. Επανεκτιμώντας το στα 160.000 δολάρια, θέλησε να το πουλήσει, όμως δε βρέθηκε κανένας να το αγοράσει στο ποσό αυτό κι έτσι ο Kraus το δώρισε στο Πανεπιστήμιο του Γιεϊλ των ΗΠΑ. Εκεί καταγράφηκε ως "χειρόγραφο 408”, όμως όλοι το ξέρουν ως χειρόγραφο του Voynich.
Είναι πολύ πιθανό το κείμενο να περιέχει μια πρωτόγνωρη γνώση. Είναι όμως εξίσου πιθανό να μην περιέχει μια γνώση μεγαλύτερη απ'Α ότι ένα οποιοδήποτε άλλο βοτανολογικό ή αλχημιστικό βιβλίο του Μεσαίωνα. Αυτό θα το δείξει η αποκρυπτογράφηση όταν και εάν επιτευχθεί.
Ωστόσο, εάν κατά την αποκρυπτογράφηση το χειρόγραφο δώσει πραγματικό νόημα, αυτό σημαίνει ότι κάποιοι που εμπλέκονται στη συγγραφή του ήταν φυσικά ικανοί να το διαβάσουν.
Ποια ήταν η μέθοδος κωδικοποίησής του; Ποια ήταν η βάση της γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε; Ποιος το έγραψε; Γιατί; Θα μπορούσε το βιβλίο θέλοντας να μπερδέψει να περιέχει ένα θέμα εντελώς άσχετο με τις εικονογραφήσεις του;
Μέχρι σήμερα, καμιά ανάλυση δεν έχει καταφέρει να δώσει μια λεπτομερή περιγραφή τού πώς έγινε η κρυπτογράφηση από τον συγγραφέα του.
Επιπλέον είναι ανεξήγητο το πώς στη σημερινή εποχή όπου είναι σχεδόν αδύνατο να φτιαχτούν ειδικοί κώδικες ασφαλείας για επιχειρήσεις και κυβερνήσεις κρατών χωρίς να μπορούν να παραβιασθούν στη συνέχεια, πώς λοιπόν ένα χειρόγραφο γραμμένο σε μια μεσαιωνική εποχή από μεσαιωνικούς ανθρώπους να έχει κωδικοποιηθεί με τέτοιο τρόπο που κανείς να μην μπορεί να το σπάσει …
Ας ελπίσουμε ότι η απάντηση δε θα αργήσει να δοθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου