Η Εσφαλμένη Αντίληψη Του Ανθρώπινου Ρόλου Στη Φύση

Η Εσφαλμένη Αντίληψη Του Ανθρώπινου Ρόλου Στη Φύση



‘Όπως έχω προλογίσει στο άρθρο «Ο παραλογισμός του Εγκλωβισμού», στην προσπάθεια του ο άνθρωπος ως είδος να αναβαθμίσει το βιοτικό του επίπεδο, εφηύρε διάφορες τεχνοτροπίες που διευκόλυναν τις διαδικασίες επιβίωσης του, κοινώς την τεχνολογία. Σε συνδυασμό με διάφορες διαστρεβλωμένες κοσμοθεωρίες και δοξασίες περί θεϊκών υπάρξεων με ανθρώπινο τρόπο σκέψης και προέκταση της ζωής ως αυτούσια οντότητα μετά θάνατον διαμόρφωσε έναν τρόπο αντίληψης και κατ’ επέκταση μια μορφή πολιτισμού η οποία δεν έχει ουδεμία σχέση με τον βασικό ρόλο ύπαρξης του ως είδος επάνω στον πλανήτη Γή.






Παρατηρώντας όλα τα έμβια όντα στο φυσικό περιβάλλον για κάποιο χρονικό διάστημα δεν είναι καθόλου δύσκολο να κατανοήσουμε πως όλα μετέχουν σε μια συνεχή διαδικασία αρμονικής κυκλικής ανανέωσης των φυσικών πόρων. Κατ’ ουσίαν όλο το σύμπαν διέπεται από τον κανόνα της κυκλικής εναλλαγής των αντιθέσεων και αέναης μετατροπής της ενέργειας. Η ζωή μετατρέπεται σε θάνατο και ο θάνατος σε ζωή υπό μια νέα μορφή σύστασης της ύλης που και αυτή με την σειρά της θα πεθάνει ως δομημένη μορφή και διασκορπισμένη θα δημιουργήσει νέες μορφές ζωής. Ο ρόλος ύπαρξης του ανθρώπου δεν διαφέρει σε τίποτα απο τον ρόλο και λόγο ύπαρξης των υπόλοιπων έμβιων οργανισμών και όντων επάνω στην Γή. Ο βασικός λόγος ύπαρξης του είναι αυτός που είχε στις λεγόμενες «πρωτόγονες κοινωνίες», δηλαδή στο να τρέφεται ισομερώς στις ποσότητες που του αναλογούν από τους καρπούς του εδάφους και των δέντρων και ενίοτε κάποιων ζώων, αν αυτό κρίνεται απαραίτητο, σε περίπτωση που δεν βρίσκει κάτι άλλο φυτικό να τραφεί. Η λειτουργικότητα που έχει αυτή η διαδικασία είναι το να διατηρούνται οι ισορροπίες πάνω στο έδαφος της Γής και της τροφικής αλυσίδας και ταυτόχρονα να τρέφεται και να επιβιώνει και ο ίδιος σαν φυσική παρουσία, όπως κάθε άλλο ζώο.






Τι είναι αυτό που έκανε τον άνθρωπο να πιστεύει εσφαλμένα πως αυτός διαχωρίζεται από τους υπόλοιπους οργανισμούς; Τι άλλο φυσικά από το ίδιο του το μυαλό. ‘Όταν πριν από εκατομμύρια χρόνια η πρωταρχική νοητική κατάσταση του βρισκόταν σε απλούστερη μορφή συλλογισμών, κάποια στιγμή κάποιοι λόγοι και παράγοντες επιβίωσης τον οδήγησαν στο να κάνει μια νοητική υπέρβαση, δηλαδή να κάνει πιο πολυσύνθετες μορφές συλλογισμών, κάτι που με το πέρας των αιώνων και την ανταλλαγή γνώσεων καθιστούσαν την σκέψη του ακόμα περιπλοκότερη. Η επιστήμη της βιολογίας σήμερα έχει πειραματικά αποδείξει πως ο εγκέφαλος όλων των όντων είναι εν μέρει σαν ένα σύστημα διακλαδώσεων, οι οποίες όταν καλούνται να ανταπεξέλθουν σε ένα πρόβλημα που προκύπτει γίνονται πιο σύνθετες και πολυπλοκότερες, κοινώς κάνουν συνάψεις. Κατά αυτόν τον τρόπο καλλιεργήθηκε σταδιακά μια νοοτροπία αποκοπής του ανθρώπινου είδους από το υπόλοιπο φυσικό σύστημα, θεωρώντας πως είναι κάτι πολύ διαφορετικό από τα υπόλοιπα όντα. Αυτό που δεν συνειδητοποίησε όμως είναι πως αυτό ήταν μια κατάσταση αλαζονείας προς την φύση, χάνοντας κατα μεγάλο μέρος την άμεση επαφή του με αυτήν. 'Οπως κάποιος ιππεύει μια φορά και νομίζει ότι γνωρίζει τα πάντα περί χρήσης της ισορροπίας, μέχρι να πέσει απρόσμενα κάπου και να τραυματιστεί σοβαρά. Μια κοινωνική έκφανση του τραυματισμού που αναφέραμε στο παράδειγμα είναι η σημερινή απαρχή της κατάρρευσης του δυτικού κεφαλαιοκρατικού συστήματος, καθότι οι νοσηρές και τραυματικές του συνέπειες είναι διακριτές στους περισσότερους τομείς της κοινωνίας. Διαταραχή και ρήξη κάθε μορφής σχέσεων, μόλυνση της ατμόσφαιρας και των φυσικών πόρων από πάσης μορφής χημικά απόβλητα, υπερσιτισμός και υποσιτισμός (ανισορροπία), μαζικές γενοκτονίες για εξασφάλιση πηγών ενέργειας, ασυνήθιστες καιρικές μεταβολές, υπερκατανάλωση πηγών ενέργειας, ψυχικές και σωματικές ασθένειες. ‘Όλα αυτά είναι μια σειρά αποτελεσμάτων καθαρά του δυτικού τύπου κοινωνίας, που αν θέλουμε να συνεχίσουμε να ζούμε με ψυχική και σωματική υγεία θα πρέπει σιγά-σιγά να αποβάλουμε τα αρνητικά του στοιχεία, κατανοώντας πως κάποιοι το επινόησαν κάποτε βάσει κάποιας δικής τους λογικής και εκ του αποτελέσματος κρίθηκε κατά μεγάλο μέρος αποτυχημένο και μακροπρόθεσμα αναποτελεσματικό.






Πάσχουμε από μια κοινωνική ανωριμότητα ή αλλιώς ζούμε σε ένα "Luna Park" παρανόησης. Για να κατανοήσουμε την έννοια της πνευματικής ανωριμότητας θα πρέπει να την αναλύσουμε ως έννοια. Η πνευματική ωριμότητα είναι μια κατάσταση που επιτυγχάνεται σταδιακά μέσω της βαθύτερης κατανόησης των προτεραιοτήτων στη ζωή μας και την ικανότητα μας να τις ιεραρχούμε στο μυαλό και στην καθημερινότητα μας. Αν υπάρχει μέσα μας η στρεβλή θεώρηση του δεδομένου, πως δηλαδή καθετί που κάνουμε είναι σίγουρο και σταθερό και ότι οι πράξεις μας εξαιρούνται από τον λόγο δράσης-αντίδρασης, τότε είναι πρακτικά αδύνατον να εισχωρήσουμε στην διαδρομή της ωρίμανσης. Το σώμα μας μεγαλώνει βιολογικά και ο εγκέφαλος μας παραμένει σε μια φάση νοητικής κατάψυξης αδυνατώντας να εξελιχθεί. Και εδώ καραδοκεί κάτι πιο ύπουλο, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει διαμορφώσει μια παραπλανητική εικόνα στον άνθρωπο, μια εντύπωση που τον κάνει να πιστεύει πως υπάρχει μια παράλληλη εξέλιξη του εγώ του που συμβαδίζει με τα εξελιγμένα τεχνολογικά επιτεύγματα. Αυτό όμως δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα, γιατί ο κάθε καταναλωτής είναι απλώς ένας κατά κύριο λόγο παθητικός αποδέκτης και σε καμμία περίπτωση εφευρέτης, συνεπώς ο ίδιος δεν εξελίσσεται σε κάτι, ίσα-ίσα ο αυτοματισμός προκαλεί αδράνεια στην σκέψη του και τον αποκόπτει απ’ την φυσική ροή του περιβάλλοντος. Είναι σαν την ψευδαίσθηση κάποιου που βρίσκεται στην καμπίνα ενός καραβιού το οποίο ετοιμάζεται να αποπλεύσει από το λιμάνι, και ενώ από το παράθυρο του παρακολουθεί το διπλανό πλοίο να κινείται, κατέχεται από την ψευδαίσθηση πως κινείται και το καράβι στο οποίο επιβαίνει ο ίδιος ασχέτως αν αυτό παραμένει ακόμα αγκυροβολημένο. ‘Όταν λοιπόν μας διακατέχουν τέτοιες ψευδαισθήσεις, αποκλίνουμε σχεδόν 180 μοίρες από την κατανόηση της ύπαρξης μας, πόσο μάλλον από τον φυσικό μας ρόλο και την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων στην καθημερινότητα.






Ας δοκιμάσουμε παραδειγματικά και πρακτικά την έννοια των προτεραιοτήτων για να καταλάβουμε τον λειτουργικό τους ρόλο στην ζωή μας. Είμαστε δημιούργημα της φύσης, συνεπώς βασικό μας μέλημα είναι πρώτα εμείς να εξυπηρετούμε αυτήν και κατ’ επέκταση να εξυπηρετούμαστε και εμείς από αυτήν και όχι το αντίστροφο. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της διαδικασίας είναι τα έντομα και τα διάφορα όντα του εδάφους που διατηρούν την αναζωογόνηση των φυτών και του χώματος. Το οποιοδήποτε βιομηχανικό και αστικό-χρηματικό μοντέλο κοινωνίας που εφαρμόζεται δεν επιτρέπει στον άνθρωπο να έχει άμεση επαφή με τις πηγές παραγωγής και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μεσολαβούν διάφορες μεγάλες εταιρίες που του παρέχουν τα προϊόντα, οι οποίες κάνουν μια άνιση κατανομή των πρώτων υλών και των τροφών στο καταναλωτικό κοινό εν συναρτήσει με την χρηματική κατάσταση που διαθέτει ο εκάστοτε πελάτης, χωρίς να υπάρχει κάποιος έλεγχος στο κατά πόσο αυτές οι ποσότητες πόρων που αγοράζει και ξοδεύει ο καθένας του είναι απαραίτητες και χρήσιμες, και ο οποίος δεν έχει την παραμικρή ιδέα περί τις ποσότητες των πόρων που ξοδεύονται για να του παρέχεται αυτό το άνετο μοντέλο ζωής που επιθυμεί να απολαμβάνει, συν ότι αποκόπτεται απ’ τους φυσικούς χώρους και έχει περιορισμένη επαφή με το φυσικό περιβάλλον. Γιατί όμως οδηγηθήκαμε σε αυτή την κουλτούρα και αντίληψη της συνεχούς απόλαυσης που θεμελιώνουν τις καταναλωτικές κοινωνίες;






Τα αισθήματα έχουν κάποιο λειτουργικό ρόλο. Η αίσθηση της ευχαρίστησης υπάρχει στον άνθρωπο π.χ. όταν τρέφεται και πίνει ή όταν συνουσιάζεται για να εξυπηρετείται η ανακύκλωση της τροφής στον πλανήτη και του ίδιου ως είδος, διότι αν το συναίσθημα που κυριαρχούσε σε αυτές τις καταστάσεις ήταν ο πόνος, τότε θα τον απέτρεπαν από το να εξυπηρετήσει αυτές τις διαδικασίες της φύσης. Με την τροφή προσλαμβάνει ποικίλες ουσίες οι οποίες εμπεριέχονται σε καρπούς της γής και των δέντρων όπως οι πρωτεϊνες, οι υδατάνθρακες, οι βιταμίνες, τα λίπη, τις οποίες ο οργανισμός μετατρέπει σε ενέργεια για το ανθρώπινο σώμα και τον εγκέφαλο, καθώς και αποβάλλει ό,τι δεν του είναι χρήσιμο, κάτι που υπό φυσικές συνθήκες ανακυκλώνεται μετατρεπόμενο σε λίπασμα για το έδαφος. ‘Όταν συμβαίνει το αντίστροφο, δηλαδή στην ιεραρχία αναρριχάται η ακόρεστη αυτοεξυπηρέτηση υποτάσσοντας σε δεύτερη μοίρα την ισορροπία των φυσικών νόμων και τις ανάγκες της φύσης, δεν πρόκειται για τίποτε άλλο παρα για μια κατάσταση νοητικής ανωμαλίας, μια παρανόηση και παράταση της αίσθησης της ευχαρίστησης που μας οδηγεί στην στιγμιαία υπερβολή και στον ανούσιο κορεσμό, καθώς η υπέρβαση της φυσικής διαδικασίας δεν έχει απολύτως κανέναν ουσιαστικό λειτουργικό ρόλο, πέραν της παρατεταμένης διάρκειας μιας ικανοποίησης και μιας ψευδαίσθησης που ονομάζεται ευχαρίστηση η οποία παράγεται από μια σειρά βιοχημικών διεργασίων μεταξύ κάποιων ουσιών του ανθρώπινου εγκεφάλου όπως η ντοπαμίνη, η οξυτοκίνη, η σεροτονίνη, η νορεπινεφρίνη κ.ά. Πολλές θρησκείες προσπάθησαν να προσεγγίσουν κάπως αυτήν την αλήθεια, αλλά ίσως δεν κατανόησαν την βαθύτερη αιτία που προκαλεί αυτό το φαινόμενο και το αντιμετώπισαν με λάθος τρόπο, απαγορεύσεις και κακές αλληγορίες, επιτυγχάνοντας με αυτό τον τρόπο μάλλον το αντίθετο απο αυτό που επιθυμούσαν. ‘Ετσι λοιπόν εγκαθιδρύεται και αναπαράγεται ένας τρόπος ζωής, μια κουλτούρα βασισμένη σε ψεύτικες έως και ανύπαρκτες ανάγκες που δεν αφορούν την επιβίωση του ανθρώπου, αλλά μια στημένη κατάσταση που αφορά κυρίως κέρδη μεμονωμένων επιχειρήσεων που προσπαθούν να πείσουν τους ανθρώπους επιφέροντας ένα ευρύτερο κλίμα ευχαρίστησης, πως χρειάζονται πράγματα τα οποία στ’ αλήθεια δεν χρειάζονται, και όχι απλώς δεν χρειάζονται, αλλά μακροπρόθεσμα μετατρέπονται σε προβλήματα κοινωνικά και κατ’ επέκταση ατομικά εφ’ όσων παρασύρουν και αποπροσανατολίζουν τον άνθρωπο ενώ δημιουργούν ελλείμματα σε διάφορους τομείς.






Μιλώντας για κοινωνική ανωριμότητα θα ήταν αδύνατον να παραλείψουμε να αναφερθούμε στους νεοέλληνες, έναν ιδιόμορφο πολιτισμικά λαό με κατάλοιπα της τουρκοκρατίας και άλλων λαών (σλάβοι,φράγκοι,αρβανίτες) με τους οποίους ήδη είχε ανακατευτεί πρίν απελευθερωθεί από τον τουρκικό ζυγό, σε συνδυασμό με το διχασμό του εμφύλιου πολέμου και με την επίδραση του αμερικανικού μοντέλου κοινωνίας που άρχισε να αφομοιώνεται από την δεκαετία του 1950. Η πρωτεύουσα πόλη της Αθήνας στις αρχές του 21ου αιώνα είναι ένα από τα κορυφαία παραδείγματα μιας ακανόνιστης νοσηρής κοινωνίας που έχει υπεισέλθει σε παρακμή στους περισσότερους τομείς, αφού αφ’ ενός δεν παράγει σχεδόν τίποτα, συνεπώς εισάγει και καταναλώνει, και αφ’ ετέρου έχουμε να κάνουμε με μια πολυπληθή κατάσταση ιδιωτείας, ατομισμού και απάθειας για οτιδήποτε φαινομενικά δεν συνδιαλέγεται με το ατομικό συμφέρον του καθ’ ενός. Απειράριθμες πολυόροφες κατοικίες, ακανόνιστοι μη ρυμοτομημένοι δρόμοι με πλήρη απουσία αρμονίας στην αρχιτεκτονική, ξηλωμένα και ξαναμπαζωμένα οδοστρώματα, τόνοι μπετόν για να εξυπηρετούνται ασύδοτα εργολαβικά συμφέροντα, κομματισμός και φανατισμός, εκατομμύρια Ι.Χ. και ιδίως αυτοκίνητα, έλλειψη πάσης μορφής παιδείας, ανύπαρκτης ποιότητας τέχνη, συμπλέγματα προσωπικότητας και ψυχολογικά προβλήματα, πλαστικά σκουπίδια. παντού. ‘Ενας λαός μιας πολιτείας που μοιάζει να έχει χάσει πάσα επαφή με το νόημα της ύπαρξης όπως άλλωστε και το πρότυπο των Η.Π.Α., ένας λαός που μοιάζει να έχει κολλήσει πεισματικά σε έναν προηγούμενο αιώνα και εποχή, και κατά την πλειονότητα να μην συμβαδίζει με τα τρέχοντα γεγονότα που εξελίσσονται σε άλλες χώρες του κόσμου. Μια ακόμη αντίληψη που επικρατεί έντονα είναι αυτή της επονομαζόμενης «μαγκιάς». Το κατόρθωμα της μαγκιάς στην συνείδηση ενός νεοέλληνα είναι το να δημιουργεί ηχορρύπανση με το αυτοκίνητο ή τη μηχανή του, μόνο που οι πραγματικοί μάγκες περπάταγαν με τα πόδια από περιοχή σε περιοχή και γι’ αυτό λέγονταν αλήτες. Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη αλάομαι που σημαίνει περιπλανιέμαι, εξ ου και οι λέξεις ποδηλατώ και κωπηλατώ.






Όταν χωλαίνουμε λοιπόν σε θεμελιώδη ζητήματα ως όντα και ως κοινωνίες, δεν μπορεί να θέτουμε ως προτεραιότητα μας πράγματα που ανήκουν σε δευτερεύουσα μοίρα. Δεν μπορεί π.χ. η διασκέδαση να προηγείται δραματικά φλεγόντων κοινωνικών και οικολογικών ζητημάτων, καθώς το να μη σέβεσαι τον χώρο που σε φιλοξενεί και σε τρέφει είναι ίσως ο υπέρτατος παραλογισμός. Αυτό φανερώνει μια έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα και μια παιδιαρίστικη αντίληψη της ζωής της λογικής του : «κάνω αυτό που μου αρέσει τώρα και δε με νοιάζει τίποτα», μια ανικανότητα του να διδασκόμαστε από τα λάθη μας και να βλέπουμε μακροπρόθεσμα. Επιμένω πως η διανόηση πρέπει να κατέχει σημαντικό κομμάτι των καθημερινών μας ενεργειών, κι αυτό γιατί ήδη έχουμε φτάσει πολύ μακριά για να γυρίσουμε προς την αντίθετη κατεύθυνση, καθώς επίσης θα πρέπει να αποτελεί ένα προσωπικό χαλινάρι αυτοελέγχου στις εφαρμογές της επιστήμης και της τεχνολογίας, σε περιπτώσεις που αυτές ξεφεύγουν από την ουσία και αντί να βελτιώνουν το επίπεδο ζωής εν κατακλείδι το υποβαθμίζουν και υποδουλώνουν τον άνθρωπο και το μυαλό του αντί να το απελευθερώνουν. Μετέχουμε σε μια περίπλοκα διαμορφωμένη κοινωνία που έχει σχηματιστεί από αλλεπάλληλα γεγονότα στα βάθη της παγκόσμιας ιστορίας ώστε να πάρει τη μορφή της εποχής που διανύουμε. Αυτό χρήζει αναζήτηση της γνώσης στο παρελθόν ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα το παρόν και πως πρέπει να το διαχειριστούμε, ειδάλλως θα στριφογυρνάμε στον ίδιο κύκλο τρώγοντας τις σάρκες μας και εξαπατώντας τον εαυτό μας και τους γύρω μας με επιφανειακές και αποσπασματικές λύσεις.






Αν εξετάσουμε το θέμα και από πολιτικής σκοπιάς, με την αρχική και αληθινή έννοια της πολιτικής ως φιλοσοφία και όχι ως θύλακα κομματικών οργανώσεων και συντεχνιών, αναζητώντας ένα ιδανικό πολιτικό σύστημα ισονομίας και οικονομίας προσεγγίζω πάντα ένα συμπέρασμα. Κάθε πολιτικό σύστημα που θα εφευρεθεί το οποίο αμελεί τον πραγματικό λόγο ύπαρξης του ανθρώπου και τον αποκόπτει από την φύση, αργά ή γρήγορα θα καταλήξει σ’ ένα αδιέξοδο και παρηκμασμένο σύστημα γιατί η ισονομία μπορεί να επιτευχθεί μόνο έχοντας ως προϋπόθεση την βαθιά αντίληψη του ανθρώπινου είδους ως όν και της αντίληψης του ρόλου του στην τροφική αλυσίδα, μιας αμοιβαίας σχέσης με την χλωρίδα και την πανίδα και όχι ως αχαλίνωτου καταναλωτή και συσσωρευτή περιττών υλικών αγαθών. Και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει αν δεν σταματήσουμε να σκεπτόμαστε ανθρωποκεντρικά και να αναπαράγουμε την λογική πως τα πάντα πρέπει να εξυπηρετούν κυρίως εμάς ατομικά, γιατί θεωρούμε οτι εμείς είμαστε μια ξέχωρη κάστα όντων και πρέπει ο καθένας να ζεί με βασιλικές ανέσεις και παντός είδους διευκολύνσεις, κάτι που δεν συμβαδίζει με τον θεμελιώδη λόγο ύπαρξης μας. Πρόθεση μας δεν θα πρέπει να είναι να βάλλουμε εναντίον των συνανθρώπων για να τους βλάψουμε περισσότερο, αλλά να τους βγάλουμε από τον πνευματικό λήθαργο που έχουν πέσει καθώς οι περισσότεροι από αυτούς δεν κάνουν τίποτα απ’ αυτά έχοντας απολύτως συνείδηση του τι κάνουν, αλλά κυρίως από μεγάλη άγνοια και έλλειψη κατανόησης. Πρωτίστως όμως επιβάλλεται να ασκήσουμε την αυτοκριτική μας και να εντοπίσουμε σε τι βαθμό έχουμε συνεισφέρει και ατομικά σε όλα αυτά ώστε στην συνέχεια να εφαρμόσουμε εναλλακτικές χειροπιαστές προτάσεις. Δεν ξέρω κατά πόσο όλα αυτά είναι εφικτά και εφαρμόσιμα σε άμεσο χρονικό διάστημα, πόσο μάλλον γι’ αυτούς που έχουν επι δεκαετίες συνηθίσει και διδαχθεί να ζούν και να σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο, αλλά επιβάλλεται να αρχίσουμε να συζητάμε γι΄ αυτά τα θέματα όσο δύσκολο κι αν φαντάζει, λαμβάνοντας υπ’ όψιν μας πόσο πιο δύσκολος θα γίνει ο τρόπος ζωής μας αν συνεχίσουμε να κάνουμε το αντίθετο και να αδιαφορούμε.